Efektowne studium Baltruśaitisa zaczyna się od trzech cyta­tów: z Goethego, Chateaubrianda i F. Schlegla. Pisarze ci ujawniają znamienne zbieżności, które staną się przedmiotem i   naszych rozważań, gdyż to tutaj właśnie ukształtowała się gotycka tkanka romantyzmu europejskiego. Młody Goethe stanął przed katedrą w Strasburgu w r. 1770. Jego rozważania O niemieckiej architekturze (1772) zawie­rają komplet wątków, które będą się przewijały przez cały romantyzm; zresztą dobrze to rozumiał sam Goethe, który później odszedł od swych młodzieńczych uwielbień, lecz w au­tobiografii Z mojego życia. Zmyślenie i prawda pocieszał się myślą o „młodych, dzielnych ludziach”, zajmujących się z nie­opisanym zapałem i namiętnością tym, co on sam już dawno porzucił — „pociągnięty przez bardziej doskonałą sztukę”. Wtedy jednak, kiedy oddawał się bezwzględnej admiracji ka­tedry w Strasburgu, musiał odnaleźć dla niej przede wszystkim miejsce estetyczne. I uczynił to, otwierając drogę dla innych.W roztrząsaniach Goethego panuje zasada, którą dogodnie byłoby nazwać przez przytoczenie określenia autora: „jedna, żywa całość” (219). Chodzi bowiem o estetykę organi- cystyczną i jej decydujące kryterium — umiejętność two­rzenia całości „z rozproszonych elementów”. Nie bez powodu też używa Goethe zwrotu „żywa całość”, akcentując w ten sposób nie-mechaniczność, organiczność zespolenia poszczegól­nych składników. Dalej polemicznie akcentuje: „bo widzę pięk­no tam, gdzie ty dostrzegasz tylko siłę i szorstkość” (219). Moż­ność dostrzegania piękna w tym, co u pięknoduchów nie ucho­dzi za piękno, wynika z założenia, że „sztuka jest najpierw twórcza, zaś dopiero potem piękna” (219).

Kaszuba Tomasz

Witam! Jestem Księgowym z wieloletnim doświadczeniem, pisanie tego bloga to moja odskocznia od pracy. Zamieszczam tutaj informacje o biznesie i finansach, mam nadzieję, że moje artykuły przypadną Ci do gustu i będziesz stałym bywalcem na moim blogu.